Chế độ ăn ảnh hưởng đến huyết áp

Trong khẩu phần thức ăn hàng ngày, chế độ ăn có thể làm ảnh hưởng đến hay giảm huyết áp. Kiểm soát chế độ ăn hợp lý sẽ điều chỉnh được chỉ số huyết áp một cách hợp lý để chủ động phòng tránh các bệnh lý liên quan có thể xảy ra làm ảnh hưởng đến sức khỏe, kể cả tính mạng.

Đối với thức ăn có muối natri

Một trong các nguyên nhân làm tăng huyết áp thường được nói đến là việc sử dụng lượng muối natri trong khẩu phần thức ăn hàng ngày. Muối natri được cung cấp bằng 2 nguồn chính là phần cho thêm vào thức ăn như: muối, nước mắm, mì chính (bột ngọt)... phụ thuộc vào khẩu vị của từng người và phần có sẵn trong thực phẩm được cơ sở sản xuất cho thêm vào thực phẩm trong quá trình chế biến, bảo quản như: các loại thực phẩm đóng hộp, hun khói, sấy khô, ướp muối... hay nguồn sẵn có tự nhiên trong thực phẩm.

Rau quả các loại là thực phẩm cần thiết phòng ngừa tăng huyết áp

Tính thấm của màng tế bào đối với muối natri có thể có yếu tố di truyền, do đó có người nhạy cảm với muối, có người không nhạy cảm với muối. Hiện nay Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo chế độ ăn không nên quá 6g muối mỗi ngày là giới hạn hợp lý để phòng bệnh tăng huyết áp.

Trong thực đơn ăn hàng ngày, cần bớt các thức ăn nhanh, các thực phẩm chế biến sẵn vì các loại thực phẩm này thường chứa nhiều muối natri.

Đối với thức ăn có kali

Chế độ ăn giàu chất kali có lợi cho người tăng huyết áp. Kali được phân bố rộng rãi trong thực phẩm và có thể thay đổi hàm lượng khác nhau tùy theo nhóm thực phẩm. Một khẩu phần thức ăn trung bình có khả năng cung cấp khoảng từ 2,5 - 3g chất kali mỗi ngày. Các thức ăn có nguồn gốc thực vật như: khoai củ, đậu đỗ, chuối và các loại rau quả khác đều có nhiều chất kali. Nhóm rau quả cung cấp nhiều chất kali nhất là khoai tây, su hào, bí đao, đậu đỗ, chuối và các loại rau khác. Sữa cũng chứa nhiều chất kali, tiếp đến là thịt, trứng và sản phẩm ngũ cốc.

Chế độ ăn giàu kali với khoảng 4 - 5g chất kali mỗi ngày có thể giảm huyết áp ở những người có tiền sử gia đình tăng huyết áp.  

Một số chất khác có tác dụng giảm huyết áp

Một số chất khác như canxi, sữa và các chế phẩm từ sữa, chất xơ và tỏi cũng có tác dụng làm giảm huyết áp.

Canxi trong khẩu phần thức ăn hàng ngày tăng có tác dụng ảnh hưởng làm giảm huyết áp. Tác dụng làm giảm huyết áp của chế độ ăn có nhiều chất canxi có thể còn phụ thuộc vào tình trạng muối như chế độ ăn có chất canxi thấp làm tăng tác dụng tăng huyết áp với chế độ ăn nhiều chất muối trên một cơ thể có nhạy cảm với muối và một khẩu phần thức ăn nhiều chất canxi có tác dụng ngăn chặn gây tăng huyết áp của chế độ ăn nhiều muối đặc biệt trên những người tăng huyết áp có nhạy cảm với muối. Sử dụng thực phẩm giàu chất canxi còn có tác dụng dự phòng tăng huyết áp ở phụ nữ có thai.

Sữa và các chế phẩm từ sữa là nguồn thực phẩm có chất canxi khá dồi dào.

Chất xơ có nhiều trong chế độ ăn hàng ngày cũng có thể làm giảm huyết áp. Nên ăn khoảng 20g chất xơ mỗi ngày sẽ có tác dụng tốt.

Tỏi có tác dụng làm giảm huyết áp một cách vừa phải.         

 TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH

Chế độ ăn hợp lý cũng có tác dụng dự phòng các trường hợp tăng huyết áp như: - Thực hiện việc sử dụng khẩu phần thức ăn giàu kali, canxi và ít muối natri như: ăn nhiều rau, quả, các loại hạt, sữa gầy; hạn chế các chất béo no và thể trans, ít dùng các thức ăn chế biến sẵn. - Ăn hạn chế chất muối. Người bình thường không nên sử dụng quá 6g mỗi ngày. Những người tăng huyết áp chỉ nên ăn chất muối dưới 4g mỗi ngày. - Hạn chế không nên uống rượu bia khi có tăng huyết áp. - Hạn chế dùng cà phê ở những người có huyết áp dao động. - Thường xuyên kiểm tra cân nặng cơ thể để duy trì cân nặng thích hợp, không để tăng trọng lượng cơ thể quá nhiều có thể làm ảnh hưởng đến tăng huyết áp.