Phụ nữ và bệnh tim mạch

Nhiều người nghĩ rằng bệnh tim mạch cơ bản là bệnh của đàn ông, điều đó thực sự là một sai lầm lớn. Trên thế giới, bệnh tim và bệnh mạch máu là kẻ giết người số 1 của phụ nữ và thiệt hại về tài chính gấp 2 lần so với căn  bệnh ung thư.
Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Không hút thuốc lá
Hút thuốc lá góp phần quan trọng gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ, ung thư và nhiều vấn đề  bất lợi  khác đối với sức khỏe. Bỏ  hút thuốc lá bất kể vào thời điểm nào trong cuộc đời cũng đều có lợi, tuy nhiên bỏ hút thuốc lá càng sớm càng tốt.
Lựa chọn loại thực phẩm  có hàm lượng chất béo bão hòa thấp và giữ cho mình một trọng lượng khỏe mạnh
Cholesterol trong máu cao là một trong những nguyên nhân chính làm tắc nghẽn động mạch. Phụ nữ có lượng cholesterol trong máu thấp hơn so với nam giới trong nhiều năm của cuộc đời cho đến khi ở độ tuổi 60. Điều này xảy ra do một phần có sự suy giảm hoạt động của các nội tiết tố. Ngoài chất cholesterol toàn phần cần thiết phải làm các xét nghiệm  để kiểm tra  các chất béo khác như HDL cholesterol và triglyceride, đây là những chất béo  đặc biệt quan trọng ở phụ nữ. Thay đổi lối sống, bao gồm ăn uống hợp lý làm giảm cholesterol toàn phần, tăng HDL cholesterol, giảm triglyceride sẽ rất có lợi cho  tất cả phụ nữ.
Thừa cân làm tăng nguy cơ mắc bệnh THA và tăng  mức cholesterol trong máu. Nó cũng có xu hướng làm cho bệnh tim mạch nặng  hơn.
 Giữ cho một trọng lượng  cơ thể khỏe mạnh và ăn uống ít chất béo bão hòa không có nghĩa là cuộc sống  phải chịu một chế  độ ăn kiêng kéo dài dẫn đến thiếu chất và suy kiệt. Muốn giảm cân nặng bạn nên tránh ăn quá nhiều và quá nhanh trong các bữa ăn hàng ngày và không nên ăn vặt, ăn tùy tiện, ăn  theo sở thích, đây là những thói quen rất nguy hiểm dẫn bạn đến một nguy cơ phải  đối đầu với nhiều lọai bệnh tật.
Theo dõi huyết áp
THA ngày càng gia tăng, đặc biệt là phụ nữ sau khi mãn kinh.
Hơn 65 tuổi, phụ nữ có nhiều khả năng để phát triển THA cao hơn nam giới.
 Bởi vì THA thường không có triệu chứng cho đến khi nó đã gây ra những biến chứng nặng nề. Bạn nên đi khám bác sĩ  để kiểm tra huyết áp mỗi 2 năm nếu bạn không bị THA thì tái khám lại mỗi 2 năm, nếu bạn bị THA trong quá khứ, hoặc vẫn còn cao, bạn nên kiểm tra thường xuyên hơn.
Nếu bạn đã bị THA, bác sĩ sẽ khuyên bạn làm thế nào để kiểm soát nó.
Hoạt động thể chất
Hoạt động thể chất thường xuyên sẽ  rất tốt cho sức khỏe. Có nhiều hình thức tập luyện như đi  bộ, làm vườn, đạp xe, hoặc bơi lội... tất cả đều phù hợp.
Một vài gợi ý về luyện tập hàng ngày:
 - Đi bộ đến một hoặc hai điểm dừng xe buýt.
 - Đi bộ đi ăn bữa  buổi trưa.
 - Tổ chức các nhóm để vào phòng tập thể dục, aerobics hoặc bơi lội.
 - Yêu cầu giúp đỡ đào tạo  các môn thể thao tại trường học.
 - Tổ chức các gia đình đi chơi dã ngoại như đi dạo trong rừng, đạp xe đạp, hoặc đi bộ sau bữa ăn tối.
 - Khuyến khích một nhóm đi bộ trong khu vực lân cận của bạn.
 Chú ý: nếu bạn ở trong các trường hợp sau thì nhất thiết phải gặp bác sĩ để được hướng dẫn phương pháp tập luyện. 
 Bạn đang trên 45 tuổi và  bạn hút thuốc lá, hoặc: có huyết áp cao; hay có cholesterol trong máu cao; hay đang rất thừa cân, tập thể dục gây đau ngực, tập thể dục vừa phải làm cho bạn khó thở, bạn nghĩ bạn có thể có bệnh tim.

Cholesterol trong máu cao là một nguyên nhân làm tắc nghẽn động mạch.

Bệnh tiểu đường
Nếu bạn có bệnh tiểu đường thì nguy cơ bị bệnh tim là rất cao. Cần phát hiện sớm xem có bị đái tháo đường hay không, nếu đã bị đái tháo đường thì lập tức phải được kiểm soát chặt chẽ và được khám chuyên khoa tim mạch.
Vai trò của oestrogen (hormon sinh dục ở nữ)
Nó không phải là lý do chắc chắn là  tại sao phụ nữ thường có xu hướng mắc bệnh tim mạch nhiều hơn và ở tuổi muộn hơn nam giới. Nhưng có vẻ như là nội tiết tố estrogen có tác dụng bảo vệ hệ  thống tim mạch. Sau mãn kinh, nồng độ oestrogen giảm dần cùng với độ tuổi ngày càng tăng, dường như đã làm giảm  đi vai trò bảo vệ chống lại bệnh tim mạch.

Thủ phạm gây bệnh tim Bệnh tim mạch thường khởi đầu là do một quá trình xơ vữa động mạch xảy ra ngay từ khi còn trẻ tuổi, tăng dần theo thời gian và dẫn đến hậu quả  làm tắc nghẽn động mạch gây nên đột qụy. Thủ phạm chính là lượng chất mỡ tăng cao trong máu như cholesterol, hút thuốc lá và  tăng huyết áp (THA). Khi các chị em có càng nhiều các yếu tố nguy cơ  nêu trên thì sẽ có một  nguy cơ lớn hơn để mắc bệnh tim mạch. Một điều quan trọng là các chị em phụ  nữ phải hành động sớm để ngăn chặn được các yếu tố này.

 Thay thế oestrogen đã được sử dụng trong nhiều năm để điều trị triệu chứng mãn kinh  mức độ nặng. Nó có thể được sử dụng an toàn cho mục đích bảo vệ và làm giảm nguy cơ mắc bệnh  tim  mạch  ngay cả nếu bạn có bệnh tim hoặc có nguy cơ cao với bệnh này. Một lợi ích rõ rệt nhất là nó bảo vệ chống loãng xương.
Các nghiên cứu cho thấy rằng thay thế estrogen sau khi mãn kinh có thể giảm nguy cơ bệnh tim. Tuy nhiên, nghiên cứu thêm là cần thiết để  khẳng định vai trò của nó một cách chắc chắn hơn trước khi áp dụng điều trị hormon thay thế cho tất cả phụ nữ để phòng ngừa các cơn đau tim.
Bạn nên thảo luận về những rủi ro và lợi ích với bác sĩ của bạn nếu được áp dụng điều trị hormon thay thế.
Thuốc ngừa thai
Đối với phụ nữ trẻ, khỏe mạnh, sử dụng thuốc tránh thai là an toàn. Tuy nhiên, những phụ nữ hút thuốc lá khi dùng thuốc lại làm tăng đáng kể nguy cơ bị bệnh tim và mạch máu.
Đột quỵ
Mặc dù nam giới có khả năng chết vì bệnh tim nhiều hơn phụ nữ cùng tuổi nhưng sự khác biệt này là không thực sự  lớn  khi so với chết do đột quỵ.
Các yếu tố nguy cơ  gây  đột quỵ giống như những người bị bệnh tim  như: THA, hút thuốc lá và cholesterol trong máu cao.
Có bất kỳ sự đảm bảo nào chống lại cơn đau tim?
 Thật không may là không có sự đảm bảo nào.Tuy nhiên, các chị em  phụ nữ sẽ có một cách nhìn mới và có biện pháp phòng chống bệnh tim mạch cho mình sau khi đã đọc bài viết này.

TS. Tô Thanh Lịch (Viện Tim mạch VN)