Điều trị phục hồi sau đột quỵ

Đột quỵ là căn bệnh thường gặp ở người lớn tuổi. Và không hiếm trường hợp người bệnh có thể phục hồi tốt nhờ sự chăm sóc tận tình của con cháu.

 

Hậu quả của đột quỵ

 

Đột quỵ hoặc tai biến động mạch não (stroke) là trường hợp trong đó một nhóm tế bào não đột nhiên không còn được động mạch tiếp tế dưỡng khí và chất dinh dưỡng. Tế bào não bị tổn thương và vùng cơ thể do các tế bào này kiểm soát sẽ không hoạt động được như thường lệ.

 

Tuỳ theo vùng nào của não bị tổn thương, tổn thương nhiều hay ít và sự cấp cứu mang máu tới não nhanh hay chậm mà hậu quả sẽ nặng hay nhẹ, vĩnh viễn hay tạm thời. Thường thường, phần cơ thể đối diện với vùng não bị tổn thương sẽ chịu các hậu quả này.

 

 

Hội stroke tại Hoa Kỳ cho hay, hiện nay tại đất nước này có trên bốn triệu người đang sống với nhiều khó khăn về sức khoẻ cũng như sinh hoạt hàng ngày sau khi bị đột quỵ. Ấy là chưa kể nếp sống của cả nhiều triệu người khác cũng gián tiếp bị ảnh hưởng. Đó là các vị phối ngẫu, con cái đang dành nhiều thời gian, sức lực để sống và chăm sóc người thân thoát khỏi lưỡi hái tử thần vì tai biến.

 

Hậu quả của đột quỵ gồm có: liệt, yếu, mất cảm giác nửa người, mất thăng bằng cơ thể đi đứng không vững, không diễn tả được ý nghĩ, lời nói, không hiểu chữ viết và lời nói người khác, ăn nuốt khó khăn, giảm thị lực, không nhìn được phía nửa người bị liệt, không kiểm soát được đại tiểu tiện, trí nhớ và sự suy nghĩ giảm, không tự chăm sóc được.

 

Theo thống kê, hậu quả đột quỵ như sau: 10% bệnh nhân thoát hiểm bình phục hoàn toàn, 25% phục hồi với tổn thương tối thiểu, 40% chịu đựng tổn thương từ trung bình tới trầm trọng, cần sự chăm sóc đặc biệt, 10% cần được chăm sóc tại viện dưỡng lão hoặc các cơ sở chăm sóc lâu dài khác, 15% tử vong một thời gian ngắn sau tai biến.

 

Điều trị phục hồi

 

Điều trị phục hồi sau tai biến (rehabilitation therapy after stroke) có mục đích giúp não bộ tự tái tổ chức cấu trúc bị tổn thương, từ đó giúp bệnh nhân tìm lại toàn phần hoặc một phần các chức năng đã bị stroke lấy đi, đồng thời cũng để tránh sự tái phát của stroke.

 

Điều trị này cần được thực hiện ngay sau khi bệnh nhân thoát khỏi lưỡi hái của tử thần, từ khi còn ở bệnh viện, 24-48 giờ sau khi stroke đã ổn định và tiếp tục tại gia một thời gian lâu dài. Điều này đòi hỏi sự tham gia của hàng loạt các chuyên gia.

 

Bác sĩ chuyên khoa sẽ phối hợp với các nhà chuyên môn y học khác để lập một nhóm trị liệu cho bệnh nhân, để hướng dẫn bệnh nhân cách tập luyện để phục hồi khả năng đi đứng, lấy lại sự thăng bằng cơ thể, sử dụng tay chân trong các công việc thường nhật, lấy lại sức mạnh cho cơ bắp đã bị suy yếu, giúp khớp không bị đóng băng (frozen), đau cứng.

 

Với bệnh nhân

 

Điều trị phục hồi là việc làm phức tạp, khó khăn nhưng xin ghi nhớ, "có công mài sắt, có ngày nên kim".

 

Thế nhưng ý chí của bệnh nhân cũng như sự chịu thương chịu khó của những người thân mới là điều quan trọng nhất. Điều trị phục hồi là việc làm phức tạp, khó khăn nhiều khi bực bội, luôn luôn rơi vào tâm trạng buồn chán buông xuôi. Vì khả năng cơ thể mất đi thì mau mà lấy lại thường thì chậm trễ. Cho nên, có những lúc tình hình tưởng như khá hơn rồi thấy như đâu lại vẫn hoàn đó. Nhưng xin ghi nhớ, “có công mài sắt, có ngày nên kim”. Các chuyên viên y tế và người thân luôn luôn sát cánh, tiếp tay.

 

Cũng nhắc lại là tế bào não có một khả năng hoạt động hoặc một phần đã bị tổn thương, đồng thời các tế bào não lành mạnh xung quanh cũng gia tăng lao động để “chị ngã, em nâng”, bù đắp phần vụ của các tế bào bị hư hao. Cái khó là làm sao “động viên” được sự bù đắp này.

 

Xin hãy tận tâm, bền chí và có thái độ tích cực. Nói hết ước muốn, bực bội, khó khăn của mình cho toán chuyên viên y tế, cho thân nhân để họ giúp đỡ. Ngoài ra, cũng còn nhiều tổ chức trong cộng đồng như hội stroke tại địa phương, nhóm thân hữu bệnh nhân stroke… đều sẵn sàng tiếp tay nếu mình yêu cầu.

 

Đôi điều với thân nhân chăm sóc

 

Trong trách nhiệm khó khăn, nặng nhọc, đôi khi bực mình nản chí vì thay đổi tính tình, trở nên khó tính của người thân bệnh hoạn, e ngại tai biến tái phát, e ngại người thân khó thích ứng với tình trạng kém phần sáng sủa, thêm vào đó không hiểu đời sống của mình sẽ ra sao, liệu còn cáng đáng chăm sóc được bao lâu, chăm sóc có chu đáo không hay là cũng kiệt quệ theo người bệnh…

 

Một đồng nghiệp đàn anh ở Houston miền nắng ấm, niên tuế ngoài 80, đã dành gần 1/2 cuộc đời để chăm sóc rất chu đáo người bạn đời bị stroke, đồng thời nuôi nấng bầy con nên người. Mà đàn anh vẫn lạc quan, yêu đời, lại còn có thì giờ nghiên cứu soạn ra nhiều tự điển văn học giá trị.

 

Một thân hữu ở San Jose sau tai biến phải dùng xe lăn nhưng nhờ có nhiều niềm tin tôn giáo, một thân hữu khác ở Los Angeles vẫn bước thấp bước cao tập luyện, chạy bộ mỗi ngày nhờ nhiều nghị lực vươn lên. Họ đều đã vượt khỏi tàn phế để viết, phổ biến các điều ích lợi và đang sống gần như bình thường, với sự hỗ trợ của người vợ hiền và các con, cháu.

 

Còn nước còn tát mà.

 

Theo BS Nguyễn Ý Đức - Sài Gòn Tiếp Thị