Ánh sáng, liệu pháp mới điều trị bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim vẫn được biết đến với các biện pháp điều trị cao cấp và tích cực như hồi sức, tiêm truyền bằng máy, sốc tim…Nhưng các nhà khoa học thì lại đang dùng biện pháp siêu đơn giản: ánh sáng.
Các biện pháp cao cấp
Tim mạch vốn là một hệ tối quan trọng của cơ thể. Mọi bất ổn của hệ tim mạch đều có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong nếu như các biện pháp điều trị không được tiến hành tức thời. Tim chỉ cần ngừng đập trong độ chục giây là bạn đã có thể tử vong. Vì thế không gì khẩn trương và cấp tốc như cấp cứu tim mạch.

Đã nói tới cấp cứu các bệnh lý tim mạch là người ta tưởng tượng ngay ra phòng cấp cứu, tới các trang bị máy móc vô cùng phức tạp như bình ôxy, truyền dịch và tiêm thuốc bằng máy. Vì lượng thuốc đưa vào phải chính xác tuyệt đối, nếu không bạn có thể làm cho người bệnh chết tự nhiên do bệnh hoặc chết không tự nhiên do thuốc quá liều. Không những thế, các thiết bị theo dõi tối tân như màn hình theo dõi tim phổi liên tục được hoạt động, máy sốc tim lúc nào cũng sẵn sàng để sốc điện.

 

Ánh sáng đã được biết đến là một phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc.

Các thuốc tim mạch luôn sẵn sàng để điều trị như aspirin, thuốc chống đông máu, thuốc phục hồi huyết áp... Các biện pháp này tiến hành vô cùng phức tạp và khó khăn đòi hỏi các chuyên gia giàu kinh nghiệm. Tuy nhiên, vẫn có một tỷ lệ cao người bệnh tử vong hoặc tàn phế với tim bị tổn thương nặng nề do nhồi máu cơ tim. Vấn đề điều trị bệnh tim mạch là làm sao vừa cứu sống bệnh nhân lại làm giảm tối đa di chứng trên trái tim người bệnh, làm sao để trái tim bình ổn trở lại và vẫn có thể đập nhanh nhịp nhàng khi yêu, khi hồi hộp.

Trong khi các nhà điều trị đang tìm các biện pháp tối ưu thì các nhà liệu pháp phục hồi lại sử dụng một biện pháp vô cùng đơn giản: dùng ánh sáng. Dùng ánh sáng để điều trị bệnh tim mạch tưởng như huyễn hoặc, hoang đường nhưng đó lại là sự thật và có cơ sở khoa học chứng minh. Liệu pháp đó như thế nào?
Và liệu pháp ánh sáng
Thực ra liệu pháp này vô cùng đơn giản. Việc duy nhất bạn cần làm đó là cho người bệnh tiếp xúc với ánh sáng tăng cường về thời gian và độ sáng. Thay vì chỉ cho người bệnh tiếp xúc với ánh sáng của đèn điện thì hãy cho người bệnh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và kéo dài thời gian tiếp xúc. Các triệu chứng nguy hại của tim có thể được giảm bớt do sự can thiệp bằng ánh sáng này vào chuyển hóa của tim.

Theo công trình nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Nature Medicine, các tác giả của Trường Y, thuộc Đại học Colorado đã tiến hành thử nghiệm đầu tiên trên chuột. Đầu tiên, nhóm nghiên cứu nhốt chuột vào buồng thí nghiệm với 1 lịch trình chiếu sáng là 14 giờ chiếu sáng và 10 giờ tắt ánh sáng liên tục trong 4 tuần. Ánh sáng ở đây là ánh sáng trắng gần giống như ánh sáng mặt trời nhưng với cường độ ổn định. Mục tiêu của liệu pháp này là tái đồng bộ và thay đổi nhịp điệu sinh học của chuột với nhịp điệu mới.

 

Sau đó gây bệnh thực nghiệm nhồi máu cơ tim trên chuột. Các tác giả vừa tiến hành điều trị, vừa cho tiếp xúc với ánh sáng như ánh sáng thí nghiệm. Đo đạc các chỉ số xét nghiệm và tốc độ chuyển hóa của tim. Kết quả cho thấy, tim của chuột được tiếp xúc với ánh sáng thì ít bị tổn thương hơn nhóm chuột không được tái đồng bộ nhịp điệu sinh học và không được chiếu sáng. Các nhà nghiên cứu tạm đưa ra một giả thuyết là ánh sáng có thể tác động vào tiến trình điều trị.

Ánh sáng chữa bệnh.

Cơ chế như thế nào?
Câu chuyện nghe có vẻ hoang đường. Hoang đường ở 2 lý do: tim hoàn toàn không có tế bào nhạy sáng mà tế bào nhạy sáng chỉ nằm duy nhất ở mắt. Điều đó có nghĩa là kích thích ánh sáng với tim thực ra chẳng khác nào là một kích thích không có ý nghĩa. Chẳng khác gì chúng ta kích thích đau vào một sợi tóc, nơi mà không thể có một vị trí cảm giác đau. Thứ hai, ánh sáng không có tác dụng làm giãn mạch sâu như mạch vành của tim. Vậy thì khó có thể giải quyết được vấn đề nhồi máu cơ tim và biến chứng.
Nhưng sự thật thì có thể. Và cơ chế rõ ràng của hiện tượng này không phải là ánh sáng kích thích vào tim mà ánh sáng kích thích vào một thứ cao cấp hơn đó là nhịp sinh học.
Sử dụng ánh sáng để tái đồng bộ nhịp sinh học theo hướng có lợi là một phương pháp điều trị cấp độ phân tử nhằm loại bỏ bớt sự tổn thương ở tế bào cơ tim. Các nhà khoa học cho rằng trong quá trình bị nhồi máu cơ tim cấp tính, tế bào cơ tim bị thiếu máu nghiêm trọng và bị hoại tử nhanh chóng. Việc tái cấp máu và tăng hiệu suất chuyển hóa có một ý nghĩa sống còn bảo vệ tế bào.
Trong cơ thể có một protein có tên là period 2. Protein period 2 có tác dụng làm thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ chuyển hóa trong điều kiện đủ máu sang chuyển hóa trong điều kiện thiếu máu. Trong điệu kiện này, protein sẽ làm tăng hiệu suất chuyển hóa và vì thế mà tế bào cơ tim không bị hoại tử. Giữa protein period 2 và ánh sáng có một mối liên hệ khăng khít. Đó là ánh sáng làm thay đổi nhịp sinh học và làm thay đổi cường độ tổng hợp nên period 2 này. Nếu như chúng ta dùng ánh sáng điều trị, chúng ta biến nhịp sinh học rối loạn sang nhịp sinh học ban ngày và period 2 sẽ được tổng hợp nhiều hơn. Tác dụng cuối cùng là sẽ càng có ít tế bào cơ tim bị tổn thương vĩnh viễn. Điều này là vô cùng có lợi cho tế bào cơ tim.
Tuy nhiên, hiện nay các nhà khoa học mới thấy được tác dụng trên động vật thực nghiệm. Liệu pháp này có thực sự hữu ích trên người hay không, trong thời gian ngắn nữa, câu trả lời sẽ được xác thực.

Lê An Viên(Theo Nature Medicine)