Hội chứng “trái tim ngày nghỉ”

Giữa những ngày làm việc vất vả căng thẳng, chúng ta thường có một vài ngày nghỉ ngơi để phục hồi sức lực cả về thể chất và tinh thần. Nhưng cũng trong những ngày này, có một loại bệnh lý ở tim lại thường xuất hiện. Vậy đó là loại bệnh gì?

Từ hội chứng "trái tim ngày nghỉ"…

Hội chứng "trái tim ngày nghỉ" là những loại loạn nhịp tim xuất hiện trong những ngày nghỉ ở những người trước đó có không có tiền sử bệnh tim mạch, cấu trúc và chức năng tim hoàn toàn bình thường. Nguyên nhân chính của chứng loạn nhịp tim trong những ngày nghỉ là do lạm dụng rượu bia. Vì vậy, hội chứng này hay gặp ở những người nghiện rượu, người có thói quen uống nhiều rượu bia vào những ngày nghỉ và cả ở những người mà khả năng dung nạp rượu bia kém. Bên cạnh đó, loạn nhịp tim ngày nghỉ cũng có sự "đóng góp" của các stress tinh thần, gắng sức do vui chơi quá mức, thức đêm, mất nước và điện giải…

Sau thời gian làm việc căng thẳng, trái tim cần được nghỉ ngơi.

… đến độc tính của rượu lên tim

Có một vài cơ chế giải thích tại sao khi uống rượu bia quá nhiều trong một thời gian ngắn lại gây loạn nhịp tim. Cơ chế thứ nhất là do khi uống một lượng rượu bia lớn vào cơ thể, lượng cồn trong máu tăng rất nhanh kích thích cơ thể sản xuất ra adrenaline và noradrenaline. Nồng độ hai chất này tăng cao gây co mạch, tăng huyết áp, kích thích tim đập nhanh, tăng tiêu thụ ôxy của tế bào cơ tim và do đó có thể dẫn đến loạn nhịp tim.

Cơ chế thứ hai là do acetaldehyde (chất chuyển hóa của rượu) là một chất ôxy hóa mạnh và vì vậy có khả năng làm tăng các gốc tự do gây thương tổn tế bào và mô. Acetaldehyde cũng làm suy giảm khả năng phosphoryl hóa của ty lạp thể từ đó làm giảm chuyển hóa tế bào trong đó có tế bào cơ tim. Các ester của acide béo hình thành trong quá trình chuyển hóa rượu cũng làm giảm quá trình phosphoryl hóa của ty lạp thể trong tế bào. Acetaldehyde cũng làm rối loạn sự lưu chuyển can xi giữa trong và ngoài tế bào làm tổn thương cơ tim, làm tăng co thắt mạch vành gây thiếu máu cơ tim, gây loạn nhịp tim.

Ngoài ra, một số các cơ chế khác gây tổn thương cơ tim do rượu cũng được đề cập đến như hiện tượng viêm cơ tim do rượu, tổn thương trực tiếp màng tế bào, mất cân bằng can xi, kẽm trong và ngoài tế bào, tăng hoạt hóa hệ renin-agiotensin… cũng có thể góp phần gây loạn nhịp tim.

Sau một thời gian làm việc căng thẳng, cơ thể đã rất mệt mỏi và kiệt sức, các cơ quan quan trọng trong đó có tim cần được nghỉ ngơi để hồi phục. Vì vậy, trong những ngày nghỉ, nếu chúng ta tiếp tục bắt cơ thể phải làm việc nhiều hơn, phải chịu đựng một số lượng lớn các đồ uống có cồn thì việc chuyển hóa chúng qua gan và đào thải qua thận sẽ bị chậm lại, kết quả là tim luôn chịu tác động độc tính của rượu bia và loạn nhịp tim sẽ xảy ra.

Hạn chế sử dụng rượu bia trong ngày nghỉ để phòng tránh loạn nhịp tim. Ảnh: TL

Biểu hiện của hội chứng "trái tim ngày nghỉ"

Loại loạn nhịp hay gặp nhất là cơn nhịp nhanh trên thất và rung nhĩ hay còn được gọi là loạn nhịp hoàn toàn. Sau khi uống rượu bia, bệnh nhân thấy mệt mỏi, tức ngực, đánh trống ngực, cảm giác đau ngực, chẹn ngực và khó thở. Khám có thể thấy dấu hiệu tim đập nhanh, không đều hoặc loạn nhịp hoàn toàn. Xác định chẩn đoán bằng làm điện tim đồ khi cơn loạn nhịp đang xảy ra.

Một số các loại loạn nhịp khác cũng có thể xuất hiện sau khi lạm dụng rượu như ngoại tâm thu, mà bệnh nhân thường cảm thấy tim thỉnh thoảng bỏ một vài nhịp, tuy xảy ra với tần xuất thấp hơn. Thông thường, tất cả các loại loạn nhịp nói trên đều mất đi khoảng 24 giờ sau khi ngừng uống rượu, bia, cơ thể được cung cấp đầy đủ nước, các chất dinh dưỡng và nghỉ ngơi hoàn toàn.

Điều trị và dự phòng

Các loạn nhịp tim do rượu hay hội chứng "trái tim ngày nghỉ" đều tự khỏi sau 24 giờ nên không cần xử trí gì đặc biệt. Việc còn lại là dự phòng hội chứng này xảy ra trong những kỳ nghỉ. Vì nguyên nhân chính là do… rượu, bia nên các tốt nhất để dự phòng là tránh lạm dụng rượu, bia trong những kỳ nghỉ ngơi.

Các biện pháp tiếp theo là bổ sung dinh dưỡng đầy đủ (bao gồm các vitamin, đặc biệt là vitamin B₁, vitamin B₁₂…, các chất điện giải và các yếu tố vi lượng). Một số nghiên cứu đã cho thấy vai trò của vitamin B₁ và vitamin B₁₂ trong việc ngăn ngừa tổn thương các protein và quá trình chết tế bào theo chương trình. Uống đủ nước, không hoạt động thể chất quá sức, dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi thư giãn cũng góp phần làm giảm tỷ lệ loạn nhịp tim, giúp bạn có những ngày nghỉ ngơi vui vẻ, khỏe mạnh.

Tiến sĩ, Bác sĩ Vũ Đức Định