Bệnh mạch vành: Ðừng nghĩ không đau là nhẹ

Chúng ta thường nghĩ rằng, đau ít thì bệnh nhẹ, đau nhiều thì bệnh nặng. Nhưng trong các vấn đề về tim mạch thì sự thể không như thế.

Sự đau ít, đau ẩn có khi lại là dấu hiệu của bệnh thiếu máu cơ tim thể câm. Bệnh thiếu máu cơ tim thể câm thường là cửa ngõ của một biến chứng bệnh lý tử vong.
Đau là “dấu hiệu vàng”
Trong cơ thể có một cơ quan hoạt động suốt ngày, suốt đời mà không có thời gian ngừng nghỉ. Cơ quan này hầu như hoạt động liên hồi. Đó là quả tim.

Quả tim của chúng ta được gọi là trung tâm của sự sống. Nhờ có tim mà chúng ta có máu ở mọi nơi trong cơ thể. Nhờ có tim mà chúng ta có được đủ khí ở mọi tế bào. Cũng nhờ có tim mà các chất dinh dưỡng được vận chuyển tới mọi ngóc ngách. Vì thế, tim vô cùng quan trọng. Không có tim là không có sự sống.

Tim hoạt động không ngừng nghỉ suốt cuộc đời

Tim quan trọng thế nhưng bạn biết không, tim được nuôi dưỡng chỉ duy nhất bằng một hệ mạch máu, đó là mạch vành.

Mạch vành nuôi tim có đặc điểm là chỉ nuôi mỗi mình quả tim mà không nuôi cho bất cứ một bộ phận nào khác. Và nó cũng có đặc điểm là chỉ mình nó tự thân vận động mà không kết nối hay được mở thông với bất cứ một mạch máu nào. Không chỉ có thế, tính phân định chức năng của mạch vành tương đối cao.

Mỗi nhánh mạch nhỏ của hệ vành chỉ cấp máu cho một vùng cố định của tim mà không có vòng nối với các mạch máu phụ ở xung quanh. Đây chính là nhược điểm của hệ mạch vành. Vì chỉ cần một nhánh nhỏ bị tắc thì ngay lập tức cơ tim bị thiếu máu và có thể hoại tử do không có mạch máu phụ cấp máu bù.

Do vậy mà dấu hiệu đặc thù đầu tiên, rất dễ nhận thấy của bệnh mạch vành là cơn đau thắt ngực. Những người có cơn đau thắt ngực điển hình thì gần như chắc chắn là có bệnh mạch vành.

Không khó để nhận ra cơn đau này: xuất hiện bên ngực trái, đau tại vị trí tim, đau như thắt, bóp, nghẹt. Đau lan lên vai và xuống cánh tay trái. Nghỉ ngơi thì đỡ đi lại thì đau.

Mức độ đau của cơn đau thắt ngực là trầm trọng. Vì một khi mà xuất hiện cơn đau điển hình thì nó khiến cho người bệnh sợ không dám cựa quậy. Nó làm cho người bệnh vã mồ hôi trán. Nó có thể làm cho người bệnh đau không dám ăn, không dám nuốt. Trong những trường hợp nặng, có thể đau đến mức gây ngừng thở và tử vong.

Sở dĩ bệnh mạch vành có thể gây ra đau như thế là vì bệnh làm cho thiếu máu cơ tim. Thiếu máu cơ tim tất yếu sẽ gây ra đau ngực. Một khi mà mạch vành bị hẹp lại hay bị tắc hoàn toàn thì chỉ trong một thời gian ngắn 3-5 giây, cơ tim đã lâm vào trạng thái bệnh lý.

Mạch vành hẹp 1/4 thì bắt đầu có biểu hiện nhói đau, mạch vành hẹp 2/4 thì xuất hiện cơn đau điển hình còn nếu mạch vành hẹp 3/4 đường kính thì người bệnh phải đi cấp cứu. Trong bệnh của hệ mạch vành, dấu hiệu đau thường được coi như một dấu hiệu chỉ điểm vàng xác định bệnh.

Không đau, liệu có nhẹ hơn?

Như trên đã nói, thông thường khi thiếu máu cơ tim sẽ xuất hiện cơn đau dữ dội. Nhưng không phải 100 trường hợp thì 100 trường hợp đều như thế.

Trong thực thể bệnh thiếu máu cơ tim, vẫn có những trường hợp cơ tim bị thiếu máu thật, mạch vành bị hẹp thật mà không hề thấy đau. Các trường hợp này được gọi là thiếu máu cơ tim cục bộ thể câm, thể thầm lặng hay thể không ổn định.

Thiếu máu cơ tim cục bộ thể câm có đặc điểm là cơ tim bị thiếu máu mà không hề gây ra một dấu hiệu khó chịu nào cho người bệnh. Người bệnh vẫn đi lại và sinh hoạt bình thường. Thậm chí còn chơi những môn thể thao gắng sức. Điều này hết sức tai hại. Vì như thế người bệnh không biết được tình trạng thật sự của mình.

Người bệnh sẽ không có ý thức phòng tránh thường chủ quan, coi thường, chính vì điều này mà biến chứng nặng rất dễ xảy ra và có thể tử vong. Chuyện nhồi máu cơ tim, đột tử, hoại tử cơ tim không là những vấn đề quá khó hiểu.

Vì thế mà trong mọi trường hợp có dính dáng đến mạch vành, chúng ta không nên chủ quan. Tất cả các trường hợp có dấu hiệu đau ngực bên trái đều phải được đi khám xét cẩn thận để loại trừ trường hợp bị thiếu máu cơ tim thể câm. Và nên nhớ đăng ký ghi điện tâm đồ thường hay điện tâm đồ gắng sức để theo dõi.

Rất may dù thể điển hình hay thể câm thì tình trạng thiếu máu cơ tim hay bệnh mạch vành đều hiển thị rõ trên bản ghi điện tim. Nên nhớ, sự chủ quan hôm nay của bạn có thể là chữ ký tử vong ngày mai.

Theo BS Nguyễn Phan Anh - Sức khỏe & Đời sống